اثر پیش تیمار بذر ارقام مختلف کلزا (brassica napus) با کلریدسدیم و مقاومت گیاهچه ها به شوری

در پژوهش حاضر ابتدا اثر پیش تیمار بذر ارقام مختلف کلزا با غلظت های مختلف کلریدسدیم بر رشد گیاهچه ها مورد بررسی قرار گرفت. در دومین مرحله از تحقیقات، بدون پیش تیمار بذرها، تأثیر غلظت های 5، 10و 15 dsm-1 کلرید سدیم بر رشد هفت رقم کلزا مورد مطالعه قرار گرفت. پیش تیمار بذرها با کلریدسدیم در شرایط آزمایشگاهی تأثیر قابل توجهی بر رشد گیاهچه ها نداشت. در مرحله دوم تحقیقات بر اساس وزن تر اندام های هوائی دو رقم هایولا401 - با سرعت رشدنسبتاً بالا- و rgs - با سرعت رشد نسبتاً پائین- انتخاب گردیدند. ارقام انتخاب شده در اتاقک رشد و در محیط کشت هیدروپونیک با رژیم نوری 16 ساعت روشنائی و 8 ساعت تاریکی در حرارت 25±c°2 و در محلول 1/2 قدرت هوگلند شامل غلظت های صفر، 5، 7/5، 10 و 15 dsm-1 کلریدسیدم کشت گردیدند. و پس از گذشت 25 روز از زمان کشت، میزان کلروفیل، کاروتنوئیدها، آنتوسیانین، پرولین، قندهای محلول، پراکسیداسیون لیپیدهای غشائی، جذب و انتقال یون پتاسیم، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان نظیر گایاکول پراکسیداز (gpx) و کاتالاز(cat) در گیاهچه های هر دو رقم مورد مقایسه قرار گرفت. موقعیت شیمی- بافتی آنزیم گایاکول پراکسیداز با استفاده از برش هائی از ساقه تعیین گردید. تعیین الگوی پروتئینی با استفاده از روش sds-page و همچنین الگوی بیان و فعالیت آنزیم های گایاکول پراکسیداز و کاتالاز با استفاده از روش رنگ آمیزی فعالیت آنزیم در ژل پلی آکریل آمید نیز مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت. با افزایش شدت تنش شوری وزن تر و خشک اندام های هوائی و میزان کلروفیل و کاروتنوئیدها کاهش یافت. میزان پرولین در ریشه و اندام های هوائی هر دو رقم بخصوص در غلظت mm 150 نمک افزایش چشمگیری یافت. این میزان تا 4 برابر در اندام های هوائی و تا 9 برابر در ریشه نسبت به گروه کنترل مشاهده گردید. با افزایش تنش شوری میزان قندهای محلول در رقم rgs تا 36% و در رقم هایولا 401 تا 20% افزایش نشان داد. با افزایش شدت تنش شوری فعالیت آنزیم های gpx و cat افزایش یافت و جذب و انتقال یون پتاسیم کاهش یافت. بررسی شیمی-بافتی موقعیت آنزیم گایاکول پراکسیداز، اپیدرم، کورتکس، آوندهای چوب و آبکش و پارانشیم مغز را اصلی ترین جایگاه فعالیت این آنزیم معرفی نمود و در مقایسه با گروه شاهد در غلظت mm150 نمک رسوب تتراگایاکول بیشتری تشکیل گردید که نشان دهنده فعالیت بیشتر این آنزیم در این غلظت از نمک می باشد. مطالعات با استفاده از روش sds-page الگوی پروتئینی مشابهی را برای هر دو رقم در تنش شوری نشان داد. در تمامی تیمارها رنگ آمیزی فعالیت آنزیم gpx دو باند در ژل پلی آکریل آمید نشان داد در حالی که در رقم rgs در dsm-120 باند دیگری با وزن مولکولی بیشتر مشاهده گردید. در هر دو رقم فعالیت آنزیم کاتالاز به صورت یک باند منفرد مشاهده گردید که نشان دهنده حضور یک ایزوآنزیم برای کاتالاز در b.napus l. است. این نتایج نشان می دهند که افزایش میزان پرولین و قندهای محلول و افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان از انواع سازوکارهای مقاومت به شوری در گیاه کلزا می باشند.